Η Σάμος είναι ένα νησί διάσπαρτο από ξωκλήσια, μετόχια και μονές. Τα περισσότερα μοναστήρια χτίστηκαν κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα, ενώ υπάρχουν ξωκλήσια και εκκλησίες που χρονολογούνται από το 10ο και 11ο αιώνα.
Η Μονή Αγίας Ζώνης βρίσκεται στην κατάφυτη κοιλάδα της Βλαμαρής και σε απόσταση περίπου 2 χλμ. από την πόλη της Σάμου. Είναι χτισμένη το 1695 και στο εσωτερικό της φυλάσσονται τοιχογραφίες του 17ου αιώνα και μια αξιόλογη βιβλιοθήκη με πατριαρχικά έγραφα και πολύτιμα σκεύη. Αξιοσημείωτο είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού, διακοσμημένο από τον ηγούμενο Γαβριήλ στις αρχές του 19ου αιώνα.
Προχωρώντας από τη Μονή Αγίας Ζώνης ο επισκέπτης θα βρει στη Μονή Ζωοδόχου Πηγής, χτισμένη το 1756, σε τοποθεσία με πανοραμική θέα στο Αιγαίο και τα μικρασιατικά παράλια.
Κοντά στον οικισμό Μαυρατζαίοι βρίσκεται η Μονή Τιμίου Σταυρού, χτισμένη το 1592-1604. Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο και διαθέτει περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο με απεικονίσεις από την Αγία Γραφή. Αξιοσημείωτο είναι ο επίχρυσος ξυλόγλυπτος άμβωνας και ένας εντυπωσιακός θρόνος, δημιουργίες του 19ου αιώνα. Μονή διαθέτει αξιόλογη βιβλιοθήκη με παλιά βιβλία, επιστολές και σημαντικά χειρόγραφα.
Δύο χιλιόμετρα ΝΑ του οικισμού Κουμαραδαίοι βρίσκεται η Μονή Μεγάλης Παναγιάς, στο εσωτερικού της οποίας ο επισκέπτης θα θαυμάσει τις τοιχογραφίες του 16ου αιώνα, τον άμβωνα, τον επιβλητικό θρόνο και το τέμπλο, επιχρυσωμένα ξυλόγλυπτα από τον 18ο αιώνα.
Κοντά στο χωριό Βουρλιώτες και σε υψόμετρο 450 μ, βρίσκεται η Μονή Παναγιάς Βροντιανής. Είναι η παλαιότερη μονή στη Σάμο και χτίστηκε το 1566. Στο ναό ο επισκέπτης θα βρει μια μεγαλόπρεπη μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, ενώ σώζονται το επίχρυσο, ξυλόγλυπτο τέμπλο με απεικονίσεις της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, ένας επιβλητικός ξυλόγλυπτος θρόνος του 18ου αιώνα και μικρό δείγμα αξιόλογων τοιχογραφιών.
Η Μονή Αγίας Τριάδας χτίστηκε το 1824 και είναι το νεότερο μοναστήρι του νησιού. Βρίσκεται κοντά στον οικισμό Μυτιληνιοί. Το τέμπλο του ναού είναι μαρμάρινο και η ασημωμένη εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής αποτελεί σημαντικό έργο τέχνης Ο τρούλος του ναού στηρίζεται σε κολώνες, οι οποίες σύμφωνα με την παράδοση μεταφέρθηκαν από κτίσμα της αρχαίας Σάμου.
Η Μονή Προφήτη Ηλία είναι χτισμένη στη ΒΔ πλευρά της Σάμου, κοντά στο Καρλόβασι. Ο ναός ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με τρούλο και στο εσωτερικό του φυλάσσονται αξιόλογες εικόνες του 18ου αιώνα. Στο Καθολικό του ναού, αξιόλογο είναι το μαρμάρινο δάπεδο με περίτεχνο ομφάλιο στο κέντρο και απεικονίσεις του Αδάμ και της Εύας.
Τη Μονή Ζωοδόχου Πηγής Κακοπέρατου βρίσκεται σε μια καταπράσινη χαράδρα με πλατάνια, πεύκα και θάμνους κοντά στο χωριό Κοσμαδαίοι, στη δυτική Σάμο. Το φυσικό τοπίο που την περιβάλλει είναι μαγευτικό και αξίζει να ακολουθήσετε τη διαδρομή, που οδηγεί στο γνωστό σπήλαιο Κακοπέρατου, μέσα στο οποίο έχτισαν οι μοναχοί ένα εκκλησάκι. Νότια της μονής βρίσκεται και το ξωκλήσι του Αϊ Γιάννη.
Από τα ξωκλήσια, ξεχωρίζει αυτό της Παναγίας Σαραντασκαλιώτισσας, που βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά του Κέρκη και σε υψόμετρο 320 μέτρα. Το εκκλησάκι είναι αφιερωμένο στο Γενέθλιον της Θεοτόκου και είναι χτισμένο σε μια σπηλιά, όπου για να φτάσει κανείς, πρέπει να ακολουθήσει τη μαγευτική διαδρομή και να ανέβει 40 σκαλιά σκαλισμένα στον απότομο βράχο.
Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε την Ιερά Μονή της Παναγιάς της Σπηλιανής. Είναι ένα από τα πιο φημισμένα σημεία επίσκεψης στη Σάμο και βρίσκεται στο λόφο πάνω από το Πυθαγόρειο, κοντά στην έξοδο του Ευπαλινείου ορύγματος και το αρχαίο Θέατρο. Το σπήλαιο της Παναγιάς Σπηλιανής είναι ένα σπήλαιο-όρυγμα (ή σπήλαιο εκκλησιά). Οι διαστάσεις του ορύγματος είναι 120x36 μέτρα, βάθος 8,5 μέτρα, βρίσκεται σε υψόμετρο 109 μέτρων και ερευνήθηκε για πρώτη φορά από τον Ι. Πετρόχειλος 7/1952. Πιθανόν εδώ να στεγάστηκε το φημολογούμενο Μαντείο της Σίβυλλα ΦΥΤΩ το 600-500 π.Χ. από όπου είχε μαντέψει και τη μετάβαση του φιλόσοφου Πυθαγόρα στην Κάτω Ιταλία και την εξέλιξή του, ενώ γνωστό είναι επίσης ότι έχει χρησιμοποιηθεί ως προχριστιανικός λατρευτικός χώρος. Ενδιαφέρουσα είναι και η ιστορία που λένε στο νησί, για τους πιο περιπετειώδεις. Η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε εκεί, φυλαγμένη μέσα στον βράχο ύστερα από την βύθιση μεγάλου πειρατικού πλοίου, το πλήρωμα του οποίου είχε κλέψει προηγουμένως την εικόνα. Μετά την ανακάλυψη πως το πλοίο βυθίστηκε – ή κατά άλλους πέτρωσε πάνω στο ακρωτήριο, ανοιχτά του κόλπου του Πυθαγορείου – βρέθηκε η εικόνα κρυμένη και προφυλαγμένη για πάντα μέσα στα βράχια.
Login